Zingeving
Het overlijden van een dierbare maakt dat je leven op zijn kop komt te staan. Er is iemand weggevallen die van betekenis voor je was. Wat was die betekenis? En welke betekenis heeft hij of zij nu voor je? Hoe vind je een nieuwe verbinding met deze persoon? De dood van iemand die je lief was, raakt je en verandert je. Er sterft ook een stukje van jezelf. Als je partner overlijdt, ben je bijvoorbeeld niet meer deel van een stel, maar alleen. In een zo veranderde situatie ga je op zoek naar je ‘nieuwe ik’. Al zoekend geef je zo betekenis aan het verlies.
Als rouwende probeer je vaak het verlies op de een of andere manier te begrijpen. Je vraagt je af: Waarom? Bij dit soort vragen speelt de oorzaak van het overlijden ook een rol. Door een heftig verlies kan het gebeuren dat je de zin van het leven niet meer ziet, of je geloof (dreigen te) verliezen. Je gaat zingevingsvragen stellen: vragen waarmee je zoekt naar de betekenis die je zelf kunt en wilt geven aan wat er gebeurd is. Zingevingsvragen zijn vragen naar de zin van het bestaan, levensvragen. Het zijn vragen als: Wie ben ik? Waarom ben ik op aarde? Wat drijft mij? maar ook: Is er leven na de dood? Waarom is er lijden? Zingevingsvragen zijn geen vragen van het hoofd, het weten, maar van het hart, van de ziel.
Verlaat verdriet
Als je als kind een van je ouders verloren hebt, komt het verdriet vaak op latere leeftijd weer boven. Dit verdriet van lang geleden noemen we verlaat verdriet. Zo’n ingrijpend verlies op jonge leeftijd kan ook vele jaren later nog heel veel impact hebben.
Als kind kom je vaak niet toe aan rouwgevoelens. Je zit in een heel andere levensfase, bent jezelf aan het ontwikkelen, je eigen wezen aan het ontdekken en nog niet bezig met dit soort volwassen onderwerpen. Bovendien voel je vaak ook als kind het verdriet van de andere ouder aan en wil je die – bewust of onbewust – beschermen door niet ook nog met je eigen verdriet aan te komen. Vaak kom je daar pas later echt aan toe. Zeker als je heel jong was, ben je eraan gewend dat je een van je ouders niet meer hebt en besef je soms niet eens hoe erg dat eigenlijk is. Op bijzondere momenten in je leven kan je gemis en verdriet dan ineens naar boven komen, bijvoorbeeld als je iets belangrijks niet meer met je overleden ouder kunt delen. Ook als je op zoek bent naar je eigen identiteit of als je in je ouders een voorbeeldfunctie zoekt, merk je dat je al zo lang een ouder mist.
Niet-erkend verlies
Niet-erkend verlies, zoals een miskraam, een verloren vriendschap of het overlijden van een huisdier, wordt vaak door de omgeving onderschat. Dit kan leiden tot gevoelens van isolatie bij de rouwende, omdat het verdriet niet wordt gezien of erkend. Het bieden van erkenning en ruimte voor dit verlies is essentieel om het rouwproces te ondersteunen.
Hoewel ieder rouwproces uniek is, speelt de wijze van overlijden een cruciale rol. Door aandacht te hebben voor deze verschillen kunnen we nabestaanden beter begeleiden en ondersteunen in hun zoektocht naar herstel en betekenis.